Της Λουΐζας Θεοφάνους – Ιωακείμ*
Όλοι οι άνθρωποι έχουν ένα βασικό βαθμό αυτογνωσίας, η οποία όμως μπορεί να μην είναι ακριβής, δηλαδή μπορεί να νομίζουμε άλλα πράγματα για τον εαυτό μας από αυτά που ισχύουν πραγματικά.
Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση τείνουν να έχουν διαστρεβλωμένη, αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους, που μπορεί να απέχει από λίγο ως πολύ από την πραγματικότητα.
Μπορεί να είναι ευχάριστη ή επίπονη
Η διαδικασία της αυτογνωσίας είναι συχνά αποκαλυπτική, ευχάριστη και βοηθητική, αλλά και επίπονη ορισμένες φορές, π.χ. όταν συνειδητοποιούμε πράγματα για τον εαυτό μας τα οποία θα προτιμούσαμε να μη γνωρίζουμε, όπως σφάλματα, αδυναμίες, απαράδεκτες επιθετικές και σεξουαλικές επιθυμίες και άλλα.
Η επίγνωση, όμως, τέτοιων καταστάσεων, αν αντιμετωπιστεί σωστά, οδηγεί στην απελευθέρωση και αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών.
Πώς θα την αποκτήσεις
Η αυτογνωσία αποκτάται με 4 κυρίως τρόπους:
- Αυτοπαρατήρηση και Ενδοσκόπηση: Παρατηρούμε τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις μας, προσπαθώντας να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα κίνητρα μας. Συχνά είναι δύσκολο και χρειάζεται να ελέγξουμε πολλές υποθέσεις μέχρι να καταλήξουμε στην πραγματική εξήγηση, εξαιτίας αντιστάσεων που προβάλλει το υποσυνείδητό μας.
- Ανθρώπινες σχέσεις βαθύτερου επιπέδου: Επικοινωνούμε ουσιαστικά με τους άλλους, ανταλλάζοντας συναισθήματα και εμπειρίες για διάφορα θέματα, αλλά και για την ίδια τη σχέση μας μαζί τους. Τους εμπλέκουμε στο ταξίδι της αυτοανάλυσης μας.
- Μελέτη ψυχολογίας και χρήση βιβλίων αυτοβοήθειας: Αποκτούμε διάφορες γνώσεις και εφόδια για αντιμετώπιση δυσκολιών.
- Ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία: Αξιοποιούμε όλα τα παραπάνω με πιο σύντομο και αξιόπιστο τρόπο, μέσα από τη βοήθεια ειδικού ψυχοθεραπευτή. Για τον λόγο αυτό και οι εκπαιδευμένοι ψυχοθεραπευτές απαιτείται κατά την εκπαίδευση τους αλλά και για σημαντικό χρονικό διάστημα μετά να έχουν περάσει και οι ίδιοι από διαδικασία αυτογνωσίας.
- Είναι δύσκολο να σε βοηθήσει κάποιος να αποκτήσεις περισσότερη αυτογνωσία αν δε γνωρίζει και ο ίδιος, όχι μόνο θεωρητικά, αλλά και εμπειρικά τη διαδικασία, με τις αντιστάσεις, τις προκλήσεις, αλλά και τις ανταμοιβές της. Ένας άνθρωπος που έχει την ειδική κατάρτιση, αλλά έχει δεσμευτεί και στη διαδικασία της αυτογνωσίας, μπορεί να βοηθήσει κι άλλους να την αναπτύξουν και να την αξιοποιήσουν κατάλληλα.
Η σχέση μεταξύ ψυχολογίας – αυτογνωσίας
Η ψυχολογία και η ψυχοθεραπεία βασίζονται κατά κύριο λόγο στην έννοια της αυτογνωσίας. Πάρα πολλά κοινωνικά, προσωπικά, οικογενειακά και προβλήματα σχέσεων οφείλονται στην έλλειψη αυτογνωσίας. Μέσα από τη συμβουλευτική και τη ψυχοθεραπεία τα άτομα, ζευγάρια ή ομάδες βοηθούνται να γνωρίσουν καλύτερα ο καθένας τον εαυτό του και έτσι να αντιμετωπίσουν διάφορα προβλήματα, από ψυχοσωματικά, μέχρι συναισθηματικά και σχέσεων.
Συγκεκριμένα θέματα στα οποία βοηθά η αυτογνωσία
Η αυτογνωσία είναι το Α και το Ω στην επίλυση προβλημάτων, ειδικά χρόνιων, π.χ. άγχος, κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κακοποίηση, φοβίες, ιδεοψυχαναγκασμοί, κατάχρηση εξαρτησιογόνων ουσιών, επιθετική συμπεριφορά, θυματοποίηση, προβληματικές σχέσεις, κακή επικοινωνία, ψυχοσωματικά προβλήματα και άλλα.
Παράλληλα, οι άνθρωποι που έχουν περισσότερη κατανόηση και αποδοχή των συναισθημάτων τους μπορούν να δείχνουν και μεγαλύτερη κατανόηση και αποδοχή προς τους άλλους.
Μέσα από την αυτογνωσία ωριμάζουμε συναισθηματικά, μπορούμε να έχουμε πιο ολοκληρωμένες σχέσεις με τους άλλους και να μεγαλώσουμε παιδιά πιο υγιή και σταθερά ψυχολογικά, με στόχους, ψηλή αυτοεκτίμηση και σεβασμό προς τους άλλους και το περιβάλλον, απαλλαγμένα σε σημαντικό βαθμό από δικά μας σύνδρομα και ανεπάρκειες. Έχοντας αυτογνωσία κρατούμε ένα γερό χαρτί στο χέρι μας για να μπορούμε να είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι.
*Συμβουλευτική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Τηλέφωνα επικοινωνίας: 22 376950 / 96 319724
