Της Χριστίνας Φ. Σορόκκου*
Οι γονείς διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην όλη πορεία του παιδιού και καταβάλλουν το παν για την αγωγή αλλά και κοινωνικοποίησή του, όπως και στην προετοιμασία του για τη μετέπειτα ζωή του. Η σχέση μεταξύ γονιού και παιδιού λειτουργεί ως μοντέλο για τα παιδιά. Είναι ένας οδηγός συμπεριφοράς και συσχέτισής του με τους άλλους στην ενήλικη ζωή.
Γι’ αυτό και ο ρόλος αυτός, είναι θεμέλιο για την ανάπτυξη και οργάνωση της προσωπικότητας του παιδιού, όπως και την κοινωνικοποίησή του. Μέσα από τη δημιουργία ισχυρών φυσικών και ψυχικών δεσμών είναι ένας ρόλος ανεκτίμητος, ιδιόμορφος και απαιτητικός, με μεγάλη χρονική διάρκεια και με καθοριστική επίδραση για την υπόλοιπη ζωή του παιδιού.
Ο σημερινός γονιός διακατέχεται από άγχος και ανασφάλεια. Καθόλου τυχαίο που στο σήμερα επίσης, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα αγχώδεις διαταραχές στα παιδιά.
Πρότυπα
Το κάθε παιδί διαφορετικό, γι’ αυτό είναι και ξεχωριστό. Ο κάθε γονιός είναι ξεχωριστός γιατί είναι διαφορετικός. Ο κάθε γονιός διαμορφώνει την συμπεριφορά του και τον ρόλο του απέναντι στο παιδί του ανάλογα με τα πρότυπα με τα οποία έχει μεγαλώσει. Οι προσδοκίες του, οι προτιμήσεις του, η προσωπικότητα και ο χαρακτήρας του, όλα αυτά είναι οδηγοί στη «δημιουργία» του παιδιού.
Η οικοδόμηση και η επίτευξη μίας σταθερής, αμοιβαίας συναισθηματικής σχέσης μεταξύ παιδιού και εκείνου που το φροντίζει, βοηθά το παιδί να διατηρήσει αισθήματα ασφάλειας και στην μετέπειτα ζωή του. Καθοριστικός παράγοντας στη σχέση αυτή είναι ο τρόπος προσέγγισης μας καθώς και η επικοινωνία μας με το παιδί μας.
Πώς διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά
Όσοι κανόνες ή βιβλία κι αν υπάρξουν με θέμα το πώς να διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά μας, η κάθε μητέρα και ο κάθε πατέρας θα σταθεί με ένα δικό του/της τρόπο στις διάφορες στιγμές της ανάπτυξης του παιδιού. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά στην προσωπικότητα μας που καθορίζουν την συμπεριφορά μας και διαμορφώνουν τον γονικό μας ρόλο.
Γενικότερα, ακολουθούμε το ένστικτό μας … ωστόσο δεν είναι αρκετό! Το βίωμα της παιδικής ηλικίας καταγράφεται στη μνήμη και συνδέεται με τα ανάλογα συναισθήματα. Η δεκτικότητα και η αγάπη μας (ανάλογα με το τι έχουμε δώσει στο παιδί, χάδι, τρυφερότητα, ενδιαφέρον για την ικανοποίηση των δικών του αναγκών) θα διαμορφώσει την αυτό-εικόνα του και την αυτοπεποίθησή του.
Το είδος του δεσμού που δημιουργείται μεταξύ μητέρας ή προσώπου που έχει αναλάβει την φροντίδα του παιδιού επηρεάζει σημαντικά την οργάνωση της προσωπικότητάς του. Αυτός ο δεσμός είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη μορφή των διαπροσωπικών σχέσεων που θα διαμορφώσει στην ενήλικη ζωή του το παιδί.
Συνειδητοποιώντας τι θέλουμε να προσφέρουμε στο παιδί μας, η σταθερότητα στη συμπεριφορά μας αλλά και η δεκτικότητά μας όσον αφορά την επικοινωνία, τη συνεννόηση και τη συνεργασία μας είναι αναμφίβολα κρίσιμα για τη σχέση μας με το παιδί μας. Είτε είμαστε ο υπερπροστατευτικός τύπος, ο πατρικός ή ο πατριαρχικός τύπος, είτε είμαστε αυστηροί γονείς, επιεικείς γονείς ή/και δημοκρατικοί ή ιδανικοί γονείς, διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά μας ανάλογα με τον χαρακτήρα μας. Αυτό που χρειάζεται να κρατήσουμε μια ισορροπία μεταξύ αγάπης και εξουσίας. Η συμπεριφορά μας καθορίζει κατά πόσο μας «αξίζει» ο τίτλος γονιός!
Η σχέση με τα παιδιά μας
Με όλη μας την αγάπη, προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε στο παιδί μας όσο το δυνατό περισσότερα υλικά αγαθά έτσι ώστε να μην στερηθεί τίποτα. Αλλά, έχουμε επίσης χάσει την επαφή μας μαζί του, μιας και έχουμε απομακρυνθεί από την καθημερινότητα του. Έχουμε μεταφέρει στο σπίτι το καθημερινό, δικό μας, άγχος. Με την κρίση υπάρχει επιπρόσθετο άγχος που και πάλι άθελά μας, με τη στάση μας, μεταφέρουμε στο παιδί.
Τα οικονομικά μας προβλήματα, η ανεργία, η υποαπασχόληση, τα χρέη μας, όλα μας επηρεάζουν δικαιολογημένα και αναμφισβήτητα. Έχουμε γι’ αυτό το λόγο χάσει την επικοινωνία μας μαζί του και ενώ μπορεί να προσφέραμε πολλά στο παιδί, ουσιαστικά δεν είμαστε διαθέσιμοι να ασχοληθούμε μαζί του.
Δεν παίζουμε και δεν επικοινωνούμε με το παιδί μας, μιας και δεν υπάρχει ο χρόνος ή/και η διάθεση ώστε να καλύψουμε επαρκώς τις συναισθηματικές του ανάγκες. Καλούμαστε να λύσουμε το πρόβλημα της επιβίωσης και ξεχάσαμε το ίδιο το παιδί για το οποίο παλεύουμε.
Οικονομικά και ψυχικά πλέον τραυματισμένοι ερχόμαστε αντιμέτωποι με το «Πώς πρέπει να μιλήσουμε στο παιδί για την κρίση». Το άγχος μας «χτυπά» κόκκινο. Η απάντηση στο ερώτημά μας είναι όμως απλή. Έχοντας λάβει υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία του παιδιού, βασιζόμαστε κυρίως στην επικοινωνία που έχουμε με το παιδί.
Πώς να μιλήσουμε στα παιδιά μας για την κρίση
Σε γενικές γραμμές, πολλοί από εμάς προσπαθούμε να πείσουμε το παιδί μας ότι όλα είναι καλά. Όμως, τα παιδιά έχουν ένστικτο και αντιλαμβάνονται το πρόβλημα όταν αυτό είναι μέρος της οικογένειας. Η ειλικρίνεια με το σωστό τρόπο είναι το παν για τη σχέση μας με το παιδί μας.
Το παιδί μας χρειάζεται να ξέρει ότι αντιμετωπίζουμε κάποια προβλήματα. Χρειάζεται επίσης, να γνωρίζει ότι όλη οικογένεια είναι ενωμένη απέναντι σε αυτά τα «προβλήματα» έτσι ώστε να νοιώθει ασφάλεια.
Δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος στην ανατροφή των παιδιών. Αλλά, λάθη όλοι κάνουμε και τα δικαιούμαστε. Δεν υπάρχει το τέλειο και δεν χρειάζεται άλλωστε. Τα παιδιά δεν θέλουν «θεούς» για γονείς, αλλά ανθρώπους.
* Εγγεγραμμένη Συμβουλευτική Ψυχολόγος και Ανθρωποκεντρική Ψυχοθεραπεύτρια, ΜΑ Practitioner στις Διατροφικές Διαταραχές, Cert. Solution Focused Therapy
Κέντρο Ψυχοθεραπείας και Ψυχομετρικής
Ηλεκτρονική διεύθυνση: cofpsychotherapynpsychometrics@gmail.com,
Youtubechannel: https://www.youtube.com/channel/UC1qljZvQMTbiQalMdmfd-HA
https://www.facebook.com/CenterOfPsychotherapyAndPsychometrics
cy.linkedin.com/pub/christina-fsorokou/46/a90/532/
http://www.cyprus-online.org/Nicosia/Psychologists/Nicosia_Psychologists.php
http://www.cyprus-online.org/Psychologists/
