Του Δρος Κυριάκου Δημητριάδη*
Η ραβδομυόλυση είναι μια επώδυνη και δυνητικά επικίνδυνη βλάβη των μυών που για τους αθλητές και τους αθλούμενους προκύπτει συνήθως από την υπερπροσπάθεια κατά τη διάρκεια της άσκησης, ιδίως σε υψηλές θερμοκρασίες. Τις προηγούμενες δεκαετίες η ραβδομυόλυση ήταν ως επί το πλείστον το αποτέλεσμα της έντονης σωματικής προσπάθειας από συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού, όπως κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής εκπαίδευσης.
Τα τελευταία χρόνια όμως ο αριθμός των περιστατικών έχει αυξηθεί κυρίως λόγω της έντονης άσκησης που γίνεται στα γυμναστήρια και κυρίως ενοχοποιείται το CrossFit ένα καινούριο άθλημα – σύστημα προπόνησης που έχει σκοπό να καλλιεργήσει όλα τα χαρακτηριστικά της φυσικής κατάστασης και περιλαμβάνει πολύ έντονη άσκηση.
Ραβδομυόλυση
Η ραβδομυόλυση είναι ένα σοβαρό σύνδρομο που οφείλεται στην άμεση ή έμμεση βλάβη των μυών. Προκύπτει από την καταστροφή των μυϊκών ινών και την απελευθέρωση του περιεχομένου τους στην κυκλοφορία του αίματος. Μία από τις πρωτεΐνες που απελευθερώνεται από τα κατεστραμμένα κύτταρα των μυών είναι η μυοσφαιρίνη.
Τα υψηλά επίπεδα μυοσφαιρίνης στο αίμα έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση μυοσφαιρίνης στα ούρα και για το λόγο αυτό τα ούρα χρωματίζονται με σκούρο χρώμα (σαν κονιάκ). Σε ορισμένες περιπτώσεις η μυοσφαιρίνη μπορεί να καταστρέψει τα νεφρά και να προκαλέσει νεφρική ανεπάρκεια. Εξίσου επικίνδυνη μπορεί να είναι η αύξηση του καλίου στο αίμα, η οποία υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να επηρεάσει τον καρδιακό ρυθμό. Ένας άλλος κίνδυνος που υπάρχει είναι η υπασβεστιαιμία, δηλαδή η ελάττωση του ασβεστίου στο αίμα που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή αρρυθμία, μυϊκούς σπασμούς και άλλα συμπτώματα.
Τα πιο σοβαρά επεισόδια ραβδομυόλυσης εμφανίζονται κατά την έναρξη ενός προγράμματος γυμναστικής και όταν η άσκηση είναι έντονη και υπερβολική. Βασικός παράγοντας σε πολλές περιπτώσεις είναι η απότομη αύξηση της έντασης της άσκησης. Επιπλέον, η αφυδάτωση, οι υψηλές θερμοκρασίες και η κακή διατροφή συμβάλουν στην εμφάνισή της. Ορισμένα άτομα έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθουν ραβδομυόλυση εξαιτίας γενετικών παραγόντων που προκαλούν μεταβολικές διαταραχές καθώς και άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτικοί παράγοντες όπως οι στατίνες.
Συμπτώματα
Η ραβδομυόλυση εκδηλώνεται με μία σειρά συμπτωμάτων όπως:
- Πόνος στους μύες
- Αίσθημα αδυναμίας
- Ερυθρά ούρα
- Πυρετός
- Ταχυκαρδία
- Ναυτία και ζαλάδα
- Αίσθημα κόπωσης
- Νεφρική ανεπάρκεια (ως επιπλοκή)
Η κλινική εικόνα και τα συμπτώματα του ασθενούς οδηγούν τον ιατρό σε υποψία ύπαρξης της παραπάνω νόσου. Για τη διάγνωση της ραβδομυόλυσης απαιτείται αιματολογική και ουρολογική εξέταση.
Αντιμετώπιση
Για την αντιμετώπιση της ραβδομυόλυσης θα πρέπει να ρυθμιστούν οι ηλετρολυτικές διαταραχές. Αν υπάρχει σοβαρή βλάβη στους νεφρούς απαιτείται αιμοκάθαρση. Γενικότερα, η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο και την ένταση της νόσου. Αν υπάρχει υποκείμενο νόσημα, απαιτείται η αντιμετώπιση του νοσήματος αυτού. Αν είναι αποτέλεσμα της λήψης κάποιου φαρμάκου συνιστάται η άμεση διακοπή του και η ενυδάτωση του οργανισμού. Συνιστάται νοσηλεία. Οι ηλεκτρολύτες και η διαχείριση της νεφρικής λειτουργίας πρέπει να ελέγχεται.
Επιπλοκές
Η πιο σοβαρή επιπλοκή της ραβδομυόλυσης είναι η νεφρική ανεπάρκεια και οι διαταραχές στην ισορροπία των ηλεκτρολυτών στο αίμα (υπερφωσφαταιμία/ υπερκαλιαιμία).
Πρόληψη κατά της ραβδομυόλυσης
Η πρόληψη της ραβδομυόλυσης έγκειται στην άμεση αντιμετώπιση της πάθησης. Όσο ταχύτερα αντιμετωπιστεί τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες να προκύψουν επιπλοκές.
Ο χρόνος επούλωσης
Ανάλογα με τη σοβαρότητα ραβδομυόλυσης, μπορεί να διαφέρει. Αν η ασθένεια διαγνωστεί γρήγορα, ο χρόνος αποκατάστασης εξίσου σύντομος, και είναι μεταξύ της εβδομάδας και του μήνα. Στις περισσότερες σοβαρές περιπτώσεις, τότε στην παρουσία νεφρικής βλάβης, ο χρόνος ανάκαμψης από ραβδομυόλυση είναι σημαντικά πιο μακρά και χαρακτηρίζεται από την επιμονή των συμπτωμάτων, όπως η μυϊκή κόπωση και γενική αδυναμία.
*Ορθοπαιδικός Χειρουργός – Τραυματολόγος
